มงคลสูตรที่ 4

ว่าด้วยอุดมมงคล 38

[317] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อาราม
ของอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล เมื่อปฐมยามล่วง
ไปแล้ว เทวดาคนหนึ่งมีรัศมีอันงดงามยิ่ง ทำพระวิหารเชตวันทั้งสิ้นให้สว่าง
ไสว เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้วยืนอยู่ ณ
ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยคาถาว่า
[318] เทวดาและมนุษย์เป็นอันมาก
ผู้หวังความสวัสดีได้พากันคิดมงคลทั้งหลาย
ขอพระองค์ได้โปรดตรัสอุดมมงคล.
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสพระคาถาตอบว่า
การไม่คบคนพาล 1 การคบบัณฑิต 1
การบูชาบุคคลที่ควรบูชา 1 นี้เป็นอุดมมงคล.
การอยู่ในประเทศอันสมควรมงคล 1 ความ
เป็นผู้มีบุญอันทำไว้แล้วในกาลก่อน 1 การ
ตั้งตนไว้ชอบ 1 นี้เป็นอุดมมงคล.
พาหุสัจจะ 1 ศิลปะ 1 วินัยที่ศึกษา
ดีแล้ว 1 วาจาสุภาษิต 1 นี้เป็นอุดมมงคล.

การบำรุงมารดา 1 การบำรุงบิดา 1
การสงเคราะห์บุตรภรรยา 1 การงานอันไม่
อากูล 1 นี้เป็นอุดมมงคล.
ทาน 1 การประพฤติธรรม 1 การ
สงเคราะห์ญาติ 1 กรรมอันไม่มีโทษ 1 นี้
เป็นอุดมมงคล.
การงดเว้นจากบาป 1 ความสำรวม
จากการดื่มน้ำเมา 1 ความไม่ประมาทใน
ธรรมทั้งหลาย 1 นี้เป็นอุดมมงคล.
การเคารพ 1 ความประพฤติถ่อม-
ตน 1 ความสันโดษ 1 ความกตัญญู 1
การฟังธรรมตามกาล 1 นี้เป็นอุดมมงคล.
ความอดทน 1 ความเป็นผู้ว่าง่าย 1
การได้เห็นสมณะทั้งหลาย 1 การสนทนา
ธรรมตามกาล 1 นี้เป็นอุดมมลคล.
ความเพียร 1 พรหมจรรย์ 1 การเห็น
อริยสัจ 1 การกระทำนิพพานให้แจ้ง 1 นี้เป็น
อุดมมงคล.
จิตของผู้ใดอันโลกธรรมทั้งหลาย
ถูกต้องแล้ว ย่อมไม่หวั่นไหว 1 ไม่เศร้าโศก
1 ปราศจากธุลี 1 เป็นจิตเกษม 1 นี้เป็น
อุดมมงคล.

เทวดาและมนุษย์ทั้งหลายทำมงคล
เช่นนี้แล้ว เป็นผู้ไม่ปราชัยในข้าศึกทุกหมู่
เหล่า ย่อมถึงความสวัสดีในที่ทุกสถาน นี้
เป็นอุดมมงคลของเทวดาและมนุษย์เหล่านั้น.
จบมงคลสูตรที่ 4

อรรถกถามงคลสูตรที่ 4

คาถาที่ 1 (มี 3 มงคล)

มงคลสูตร มีคำเริ่มต้นว่า เอวมฺเม สุตํ ดังนี้.
ถามว่า พระสูตรนี้ มีเหตุเกิดขึ้นอย่างไร.
ตอบว่า พระสูตรนี้ มีเหตุเกิดขึ้นดังต่อไปนี้.
ดังได้สดับมา ในชมพูทวีป มหาชนประชุมกันในที่ทั้งหลายมีประตู
พระนคร สันถาคาร (ห้องโถง) และที่ประชุมเป็นต้น ในที่นั้น ๆ แม้ให้เงิน
และทองแล้ว ก็ชวนกันและกันกล่าวพาหิรกถา มีเรื่องการลักนางสีดาเป็นต้น
มีประการต่าง ๆ เรื่องหนึ่ง ๆ กว่าจะจบลง ก็ใช้เวลาถึง 4 เดือน ในบรรดา
พาหิรกถาเหล่านั้น มงคลกถาก็ตั้งขึ้นว่า อะไรหนอแล ชื่อว่า มงคล สิ่งที่เห็น
แล้วหรือ ชื่อว่า มงคล. สิ่งที่ฟังแล้วหรือ ชื่อว่า มงคล. สิ่งที่ได้ทราบแล้วหรือ
ชื่อว่า มงคล. ใครเล่ารู้จักมงคล.